Katedra Powszechnej Historii Państwa i Prawa

W najnowszym konkursie OPUS 8 Narodowego Centrum Nauki, którego wyniki zostały ogłoszone 12 maja 2015 r.,  projekt naukowy  prof. dr hab. Andrzeja Dziadzio pt. "Namiestnictwo galicyjskie (1867-1914). Struktura. Zadania. Ludzie. Z dziejów administracji rządowej w austriackiej monarchii konstytucyjnej" zajął pierwsze miejsce pośród 140 wniosków o granty badawcze.

Celem naukowym projektu jest pokazanie roli namiestnictwa galicyjskiego w dualistycznym modelu administracji monarchii austriackiej doby konstytucyjnej, jako z jednej strony, reprezentanta rządu centralnego, z drugiej, wykonawcy postulatów  organów autonomicznych (sejmu, wydziału krajowego) .

Problemem stanowiącym  jądro projektu jest odpowiedź na pytanie, czy galicyjskie namiestnictwo w swej praktycznej działalności  w dobie autonomicznej prezentowało się przez cały czas jako struktura administracyjna wykonująca swe zadania w sposób praworządny. Istotną częścią prowadzonych badań stanie się nie tylko ocena prawnych form działalności namiestnictwa, ale także przedstawienie sposobu wykonywania przezeń imperium władzy publicznej w powiązaniu z  nadzorowanym aparatem  bezpieczeństwa (policja, prokuratura).

Ciekawym zagadnieniem badawczym staje się zatem kwestia, na ile głębokie przemiany ustrojowe zapoczątkowane w Austrii uchwaleniem Konstytucji grudniowej w 1867 r. przeobraziły galicyjski aparat biurokratyczny w duchu państwa prawa, a ile w jego funkcjonowaniu przetrwało jeszcze mechanizmów typowych dla państwa absolutnego. Podbudowę dla  weryfikacji  postawionych hipotez badawczych  stanowić będzie analiza materiałów archiwalnych obrazujących wieloaspektową  działalność galicyjskiego namiestnictwa. 

Przedstawione wnioski wypływające z analizy działalności galicyjskiego namiestnictwa w okresie odchodzenia Austrii od systemu państwa absolutnego mają na celu dokonanie  oceny funkcjonowania aparatu administracyjnego w nowych warunkach polityczno-prawnych i wskazanie na te zjawiska w praktyce administracyjnej, które świadczyć mogą o tym, że aparat państwowy  monarchii austriackiej zbyt mocno  obarczony koniecznością stosowania prawa z okresu ancien régime  pod koniec jej istnienia przyjął formy działalności  odbiegające od   liberalnej treści Konstytucji grudniowej.

Przeprowadzone badania archiwalne pozwolą na przedstawienie obrazu funkcjonowania administracji rządowej Galicji w okresie autonomicznym, dzięki któremu z jednej strony będzie możliwa ocena merytorycznej strony sposobu działania tejże administracji,  z drugiej strony  dostarczą  wyselekcjonowanego materiału faktograficznego pozwalającego na opis dziejów politycznych Galicji, głównie przez pryzmat działalności administracyjnej  i publicznej namiestników powoływanych przez rząd austriacki spośród polskich elit  politycznych.

Osiągnięte rezultaty badawcze poszerzą naukę historyczno-prawną o wiedzę na temat prawnych form działalności  aparatu biurokratycznego w okresie  wczesnego państwa prawa II połowy XIX wieku, czyli w czasie zasadniczej  przebudowy ustrojowej  państwa austriackiego".