Andrzej Dziadzio, Powszechna historia prawa, PWN, Warszawa 2012.
O książce:
Podręcznik przedstawia rozwój instytucji prawa sądowego na tle przemian historyczno-ustrojowych trzech epok: średniowiecza, czasów nowożytnych ( XVI-XVIII w.) i czasów najnowszych ( XIX i XX w.). Większy uwagę zwraca na zagadnienia prawne w ustawodawstwie europejskim od XVIII do XX w. z uwagi także na propedeutyczny charakter przedmiotu. Materię historyczno-prawną ujęto w aspekcie dziejów instytucji i pojęć prawa sądowego w Europie. Podręcznikowy wykład sięga czasów średniowiecza, gdyż wówczas powstały trzy systemy prawne, które złożyły się na europejską kulturę prawną: prawo szczepowe ludów germańskich, prawo kanoniczne i prawo rzymskie.
Bez znajomości podstawowych cech zwyczajowego prawa germańskiego nie sposób bowiem dokonać właściwej charakterystyki kodyfikacji prawa w XVIII i XIX w (np. na Landrecht pruski wywarło wpływ prawo zwyczajowe saskie, a na Kodeks Napoleona francuskie prawo zwyczajowe). Nadto kształtowanie się germańskiego systemu prawa widzieć należy w powiązaniu z społeczno-politycznym tłem epoki (rozwój prawa karnego pozostaje w związku strukturą władzy monarchii patrymonialnej i stanowej, a instytucje prawa cywilnego z rodowym charakterem ówczesnego feudalnego społeczeństwa).
Także przedstawienie ukształtowania się pierwszego w Europie nowożytnego systemu prawa w postaci prawa kanonicznego jest nieodzowne dla pokazania, jaki wpływ miało ono na powstanie świeckiego ustawodawstwa (np. do dnia dzisiejszego zlaicyzowana forma zawarcia małżeństwa ma swój rodowód w prawie kanonicznym). Wpływ prawa kanonicznego silnie zaznaczył się zwłaszcza w zakresie rozwiązań prawa karnego, cywilnego i procesowego.
Ta sama konstatacja odnosi się do prawa rzymskiego, którego recepcja w średniowiecznej Europie stworzyła prawne podwaliny dla kodyfikacji prawa czasów nowożytnych. Dorobek średniowiecznych szkół prawa rzymskiego został wykorzystany w tworzeniu prawa u progu powstania państwa liberalnego i gospodarki wolnorynkowej (definicja własności bazująca na rozwiązaniach doktrynalnych szkoły postglosatorów). Średniowieczne szkoły prawa rzymskiego były pasem transmisyjnym, dzięki któremu rzymska kultura prawna stała się ważną bazą poszukiwań i odniesień kodyfikacji prawa czasów nowożytnych i najnowszych.
Ruch kodyfikacji prawa okresu nowożytnego i czasów najnowszych znajduje także połączenie z przemianami prawno-ustrojowymi. Powstawanie absolutnego modelu państwa sprzyjało zamierzeniom kodyfikacyjnym. Stąd ewolucja prawa epoki nowożytnej współgrała z tendencjami do wzmocnienia władzy i aparatu państwa. Z kolei zmiany polityczne doby rewolucji francuskiej i rozwój rządów konstytucyjnych w XIX w. stanowiły nieodzowną nadbudowę dla głębokich zmian w dziedzinie prawa sądowego w Europie w II połowie tego wieku.