Dlaczego uczymy się historii prawa?
Non scholae, sed vitae discimus
Bez historii ślepe jest prawoznawstwo („sine historia caeca est iurisprudentia") pisał w XVI w. humanista François Baudouin, ale i współczesny teoretyk prawa nie ma co do tego wątpliwości, że „all law is anchored in history" (Ronald Dworkin).
Obie wypowiedzi łączy jedno przesłanie: historia umożliwia głębsze i lepsze zrozumienie prawa. Prawo bowiem nie jest trwałym i niezmiennym wynikiem niezakłóconego linearnego rozwoju, ale odzwierciedla wartości i idee swego czasu. W rozwoju prawa przeplatają się czynniki zmiany, tradycji i postępu, jako odbicie historycznego oddziaływania różnych czynników: społecznych, politycznych, ustrojowych czy ideologicznych.
Znajomość historycznego rozwoju prawa pozwala więc ocenić obowiązujące prawo nie tylko w aspekcie afirmatywnym, ale także krytycznym. Celem zatem historii prawa jest funkcja naukowego objaśniania prawa w procesie jego kształtowania się na przestrzeni wieków. Historia prawa uczy, że fundamentalne problemy prawne - np. stosunek jednostki do państwa czy relacje prywatnoprawne między jednostkami - występowały zawsze, jednakże w różny sposób były rozwiązywane.
Historyczno-prawna wiedza o przeobrażeniach prawa dostarcza także argumentów dla rozwiązywania współczesnych problemów prawnych, tak w dziedzinie prawa sądowego, jak i konstytucyjnego. Powszechna historia prawa pozwala na lepsze zrozumienie europejskich narodowych kultur, co jest istotne z punktu widzenia współczesnych tendencji do unifikacji i uniformizacji europejskiego prawoznawstwa. Swym zainteresowaniem obejmuje bowiem prawo kanoniczne, prawo rzymskie i prawo zwyczajowe, które ukształtowały kulturę prawną świata zachodniego.